کتاب ۹۳ - پروین دختر ساسان

پروین دختر ساسان

نویسنده: صادق هدایت

تهران - نشر امیرکبیر - چاپ ۳ - ۱۳۴۲

صادق هدایت بزرگ ترین داستان نویس معاصر ایران در این نمایشنامۀ سه پرده ای شکست ایرانیان مقابل اعراب مسلمان در حدود چهارده قرن پیش را به تصویر می کشد. شکستی که متعاقب آن تمامی کتابهای کهن ایران توسط مهاجمان وحشی سوزانده می شود، دختران به اسارت و کنیزی برده می شوند، مردان کشته می شوند و هنر و فرهنگ در مقابل توحش و شهوت پابرهنگانی تشنۀ جاه و قدرت به بهانۀ آوردن آیین جدید، رخ در نقاب خاک می کشد و به قول فردوسی بزرگ عبارت «هنر خوار شد جادویی ارجمند» به منصۀ ظهور می رسد. نمایشنامه ای است دردناک و سرتاسر مشحون حقایقی از پیامدهای حملۀ بنیان کن اعراب به مهد و فرهنگ و تاریخ جهان که هنوز که هنوز است پس از بیش از هزار و سیصد سال آثار شوم آن همچنان در این خاک پر زر ادامه دارد و مردمانش همچنان دچار همان عذاب هایی هستند که در بدو ورود این مهاجمان از آنها کشیدند. حس ایران دوستی و تفکرات وطن پرستی هدایت در این نمایشنامه در اوج است و جا به جا خود را می نمایاند.

سطرهایی از کتاب:

تازی ها را تنها چیزی که پیروزمند می کند کیش آنهاست که برایش شمشیر می زنند. سرداران آنها گفته اند اگر بکشید یا کشته بشوید می روید به بهشت، پس از آن هوا و هوس آنهاست برای به چنگ آوردن زنان ایرانی، پول و خوشی ها. از چپو و کشتار هیچ باکی ندارند و بهشت را روی زمین دیدند این مردمانی که زیر آفتاب سوزان عربستان سوای سوسمار و خرما چیزی دیگری گیرشان نمی آمد، همۀ خوشی ها را در ایران چشیدند، مرز و بوم آبادی ها و کشتزارها را ویران کردند. سراها بارگاه های شاهنشاهی همه بیغوله و پناهگاه جغد و بوم شد. آتشکده ها را با خاک یکسان کردند. همۀ نامه های ما را سوزانیدند چون از خودشان هیچ نداشتند. دانش و هستی ما را نابود می کنند تا بر آنها برتری نداشته باشیم و بتوانند کیش خودشان را به آسانی در کلّۀ مردم فرو بکنند. همۀ آن فر و شکوه نیست و نابود شد. شهرهای پیشین را کسی نمی شناسد گویا مرغان هوا ترسیده به کشورهای دیگر رفته اند. بوستان ها پایمال شده مرده ها روی زمین خوابیده اند. دیگر در بته های گل سرخ پرندگان آشیان نمی سازند، آسمان اندوهگین و گرفته است، یک کفن تیره روی همه را پوشانیده، دستۀ کلاغان گرسنه روی آسمان پرواز می کنند، سرچشمه ها خشک شده، چمنزارها پژمرده، مرز و بوم جان می کند می رود بمیرد.